PARKU KOMBËTAR “SHEBENIK”  (i ndryshuar)

Me VKM nr. 59 datë 26.01.2022 botuar në fletoren zyrtare (nr.16) Parku Kombëtare Shebenik-Jabllanice ka pësuar ndryshime në emrin e tij, sipërfaqen dhe zonimin e tij. Sipas këtij vendimi parku do të quhet: Parku Kombëtar “Shebenik” ndërsa sipërfaqa e tij nga 33 927.66 hektarë bëhet 34 507.9 hektar, gjithashtu ka ndryshime të tehksuara në korigjimet që janë bërë hartës dhe kufirit të parkut si dhe zonimit të këtij parku. Bie në sy heqja që është bërë sipërfaqes në pellgun ujëmbledhës të lumit Bushtrica, si dhe nuk eshte marre parasysh kërkësa e herë pas hershme të disa banorëve të disa fshatrave për tu hequr nga harta e parkut, pra nuk është reflektuar. Ndërkohë ka një shetsë mbi 1000 hektarë në bashkinë Bulqizë e cila bën pjesë në qarkun Dibër. Sipas mendimit tonë ky ndryshim nuk reflekton atë që është kërkuar, madje ka ndryshime të pakuptimta të sipërfaqes por edhe të zonimit.

Me poshtë po pasqyrojmë VKM nr 59 datë 26.01.2022

Zona brenda këtij ekosistemit natyror përfshin pyje, bujqësore, shkurre, kullota, sipëraqe heterogjene bujqësore, sipërfaqe me vegjetacion të pakët dhe bimësi barishtore. Mbulesa e tokës brenda siperfaqes së Parkut Kombëtar, jepet në Tabelën 1. më poshtë

Tabela 1. Sipërfaqja e PK-së, e përshkruar sipas mbulesës.

 Ekosistemi natyror “Shebenik”, shpallur me status “Park Kombëtar” ndahet në katër nënzona ruajtjeje e administrimi, si më poshtë vijon:

a) Nënzona Qëndrore A, me sipërfaqe 2129.62 (dy mijë e njëqind e njëzet e nëntë presje gjashtëdhjetë e dy) ha, e shënuar në hartë me ZQ A.

Kjo nënzonë përfshin habitatet kryesore pyjore, shkurresh dhe përcaktohet si zonë me vlera të larta e të rralla për trashëgiminë natyrore e biodiversitetin dhe në të zbatohet shkalla e më lartë e mbrojtjes,  që siguron një territor të pashqetësuar. Në këtë nënzonë lejohen kërkimi shkencor, zhvillimi i veprimtarive ekoturistike te kontrolluara në natyrë. Në ZQ A janë të ndaluara: prerja e drurëve dhe e shkurreve; përdorimi i kimikateve dhe i plehrave kimike; ndërtime të çdo lloji; nxjerrja e mineraleve dhe e torfave; ndezja e zjarreve; kullotja, kalimi i kafshëve shtëpiake dhe ndërtimi i objekteve për mbajtejn e tyre; etj.

b) Nënzona Qëndrore B, me sipërfaqe 14562.37 (katërmbëdhjetë mijë e pesëqind e gjashtëdhjetë e dy presje tridhjetë e shtatë) ha, e shënuar në hartë me ZQ B.

Kjo nënzonë përfshin habitatet kryesore pyjore, shkurresh dhe përcaktohet si zonë me vlera të larta e të rralla për trashëgiminë natyrore e biodiversitetin dhe në të zbatohet shkalla e më lartë e mbrojtjes,  që siguron një territor të pashqetësuar. Në këtë nënzonë lejohen kërkimi shkencor, zhvillimi i veprimtarive ekoturistike të lira në natyrë. Në ZQ B janë të ndaluara: shfrytëzimi i tokës me teknologji intensive, me mjete dhë mënyra që shkaktojnë ndryshime rrënjësore në biodiversitet, në strukturën dhe funksionet e ekosistemeve ose që dëmtojnë në mënyrë të pandreqshme në sipërfaqen e tokës; neutralizimi i mbetjeve me origjinë jashtë territorit të “Parkut Kombëtar”; shpërndarja e kafshëve dhe e bimëve jovendase, kur ato sjellin ndryshime në biodiversitetin e sonës; riprodhimi intensiv, me përjashtim të riprodhimeve shpëtuese; ndërtimi i rrugëve, autostradave, hekurudhave, zonave urbane, hidrocentraleve, linjave të tensionit të lartë dhe sistemeve të naftës dhe gazit me shtrirje të gjatë; larja dhe spërkatja e rrugëve me kimikate; mbjellja e pyjeve monokulturë; etj.

c) Nënzona e Përdorimit Tradicional dhe Zhvillimit të Qëndrueshëm, me sipërfaqe 17673.82 (shtatëmbëdhjetë mijë e gjashtëqind e shtatëdhjetë e tre presje tetëdhjetë e dy) ha, e shënuar në hartë me ZPTQ.

Kjo nënzonë përfshin tokat pyjore, bujqësore e kullotat, ku mundësohet vazhdimi i veprimtarive tradicionale si punime për shëndetësimin e pyjeve, aktivitete bujqësore, kullotja, grumbullimi dhe kultivimi i bimëve mjekësore e aromatike, me përdorim të balancuar të tyre dhe nuk lejohen ndërtimet e veprimtaritë që shkaktojnë ndryshimin e gjendjes natyrore të ekosistemit natyror. Në nënzonën e përdorimit tradicional dhe zhvillimit të qëndrueshëm, zbatohet shkalla e dytë e mbrojtjes, që siguron një territor me ndikim të ulët dhe kontroll të veprimtarive ekonomike, sociale, agrobiznesit, argëtuese, sportive e ekoturistike, ndërtimi i infrastrukturës sipas planeve të zhvillimit urban e turistik të miratuar nga Këshilli Kombëtar i Territorit (KKT), të cilat nuk cenojnë integritetin ekologjik të ekosistemit natyror dhe respektojnë funksionet e zonës së mbrojtur, vlerat ekologjike dhe ato të peizazhit natyror e kulturor.

d) Nënzona e Rekreacionit me sipërfaqe 142.09 (njëqind e dyzet e dy presje zero nëntë) ha, e shënuar në hartë me ZR.

Në këtë zonë përfshihen pjesë të habitateve pyjore, kullotave dhe bimësi pyjore. Në këtë zonë zbatohet shkalla e tretë e mbrojtjes, që siguron një territor me ndikim të ulët dhe kontroll të veprimtarive turistik, si mundësi shetitje në natyrë, shërbime turistike në mënyrë të tillë që respektojnë funksionet e zonës së mbrojtur, vlerat e tij ekologjike dhe ato të peizazhit natyror, në mbështetje të studimeve urbanistike të miratuar nga KKT-ja.

Zonimi dhe sipërfaqet në Parkun Kombëtar “Shebenik” jepen në Tabelën 2.

Tabela 2. Zonimi i brendshëm i PK-së.

Administratat Rajonale të Zonave të Mbrojtura, Qarku Elbasan dhe Dibër, kryejnë funksionet menaxhuese të Parkut Kombëtar “Shebenik”.